Het NK Vrouwen van 2016 was een ongekend spannende editie. Voor het begin van de laatste ronde konden in theorie nog 5 van de 8 deelneemsters kampioen worden en wat er in de barrage tussen de Anne Haast en runner-up Iozefina Paulet gebeurde, was topamusement van de bovenste plank waarin Haast uiteindelijk aan het langste eind trok.

De verrassing van het toernooi was ongetwijfeld Lisa Hortensius. Bijna niemand had er rekening mee gehouden dat de studente geneeskunde een serieuze titelkandidaat zou zijn maar na 5 ronden stond ze met 4 punten een punt voor op de rest van het veld. Dat was mede het gevolg van de verrassende nederlaag van titelverdedigster Haast tegen Arlette van Weersel in die vijfde ronde. Laatstgenoemde wist een ogenschijnlijk remise-eindspel met een onverwacht pionoffer alsnog in haar voordeel te beslissen.

Van cruciaal belang zou de uitslag van het zesde ronde-duel tussen Hortensius (met wit) en Haast blijken. Die partij ging tot de tijdnoodfase gelijk op. Toen bracht Haast een incorrect loperoffer dat Hortensius in de korte bedenktijd die haar restte toch voor onoverkomelijke problemen stelde. De witspeelster gaf eerst de winst en even later ook de remise weg. Haast, Hortensius en Paulet, die van Anna-Maja Kazarian won, kwamen zo alle drie op 4 uit 6. Maar ook Smaranda Padurariu en Van Weersel waren met 3 uit 6 door de indeling van de zevende ronde nog niet uitgeschakeld.

Martine van Middelveld had nog niet veel laten zien in het Tropeninstituut maar gaf in delaatste ronde met wit geen krimp tegen Hortensius met remise als resultaat. Omdat Haast en Paulet allebei wonnen, moesten die het in een barrage gaan uitvechten. Na 2 en ook na 4 knotsgekke vluggertjes, in de commentaarzaal voor het nog talrijke publiek uitgelegd door vooral Sipke Ernst en Robert Ris, was de stand nog steeds gelijk. In de eerste sudden-death partij was het dus Haast die won en zo haar derde titel op rij in de wacht sleepte.

DAGVERSLAG SLOTRONDE DAMESKAMPIOENSCHAP. [Er waren dramatische ontwikkelingen in ronde zes van het dameskampioenschap. Hortensius verspeelde haar punt voorsprong in het klassement, want ze verloor in het onderlinge duel van naaste concurrent Haast. Paulet is aan een goede serie bezig en voegt zich met haar overwinning bij de beide anderen op de eerste plaats. Alle drie, Hortensius, Haast en Paulet hebben vier uit zes. Dat wordt dus een krankzinnig spannende slotronde om te bepalen wie Nederlands Kampioen 2016 bij de dames wordt.

Bij gelijk eindigen wordt er een beslissingsmatch gespeeld (twee partijen snelschaken). Nu bestaat de mogelijkheid dat ze alledrie gelijk eindigen, want geen van drieën speelt in de slotronde tegen elkaar. In dat geval wordt als beslissingsmatch een 'halve competitie' snelschaken gespeeld. Klik hier voor de reglementen.

De slotronde begint zondag 28 augustus om 12.00 uur. Commentaar vanaf 12.30 uur.]

***update***Anne Haast lijkt al na 11 zetten zeer goed te staan en is nu titelfavoriete. Volgens Böhm ook wel terecht. Hortensius viert overigens vandaag haar verjaardag. Padurariu en Paulet kennen elkaar al dertig jaar en wonen vlakbij elkaar. Vandaag wordt misschien hun eerste 'echte' partij, want de vriendinnen hebben tot nu toe altijd snel remise tegen elkaar gespeeld (Bottema). Paulet moet vandaag natuurlijk winnen.

Anne Haast staat gewonnen!

Vriendinnen Padurariu en Paulet hebben een woeste partij op het bord getoverd. Kansen schieten heen en weer. Maar 20.Df7+ lijkt een fout van Padurariu. Middelveld heeft zich met wit heel degelijk weten op te stellen. Dat wordt een hele klus voor Hortensius, omdat remise niet voldoende lijkt voor de titel.

De eerste titelkandidaat wint. Haast verslaat Jap in een snelle aanvalspartij. Ze komt geconcentreerd de zaal uit. "Even uitrusten en dan voorbereiden voor de beslissingsmatch." Ze gaat er waarschijnlijk van uit dat Paulet sowieso ook gaat winnen.

Heeft Paulet geblunderd? 30...e3 lijkt het weg te geven...

Wat een spanning bij Paulet, ze lijkt nu weer te winnen.

Paulet heeft gewonnen! Ze komt met Haast op de eerste plaats en deze twee gaan de barrage spelen, want Hortensius heeft haar partij verloren! *update* Excuus, Hortensius heeft remise gespeeld, maar dat ook niet voldoende voor de eerste plaats.

Barrage is begonnen! Haast wint eerste partij. Het had beide kanten kunnen opgaan. Haast met wit voor 2e partij. Weer zenuwslopend, maar Paulet maakt gelijk.

De barrage wordt voortgezet met nogmaals twee partijen, nu met verwisselde kleuren. Er wordt ook live-commentaar bij de barrage geboden, Tom Bottema en Robert Ris improviseren er op los voor een laaiend enthousiast publiek. Wat een zenuwslopende potjes!

Tweede barrage begonnen. In de speelzaal kijkt het publiek ademloos toe.

Live-scherm valt uit. Ging even te snel. Haast wint het eindspel. Haast leidt 2-1.

Oh wat een spanning! Paulet staat beter.Paulet gaat winnen. 2-2!

Er wordt nu 'sudden death' gespeeld. Een overwinning is meteen beslissend. Maximaal vier partijen.

Anne Haast is Nederlands Kampioen Schaken 2016. Ze wint de eerste 'sudden death' partij van Iozefina Paulet. Het was een ongelofelijk gelijkwaardige en spannende barrage.

Anne Haast, gedreven om de kampioenstitel te grijpen, kwam al zeer snel goed te staan en won in heel rap tempo. Daarmee legde ze de druk op de schouders van Paulet en Hortensius, die ook zouden moeten winnen om op de eerste plaats te komen.

Zie onder Barrage bij de dames! (stukje hierboven) hoe Anne Haast in de beslissingsmatch met Paulet de kampioenstitel veroverde. Dat doet zij nu voor de derde opeenvolgende keer!

Een dramatische ontknoping van ronde 6 bij de dames. Hortensius verliest het belangrijke onderling duel van Haast. Omdat Paulet ook won, staan deze drie nu gezamenlijk op de eerste plaats. Zondag wordt in een uiterst spannende laatste ronde het kampioenschap beslist.

In een gecompliceerde, maar gelijke positie werd Hortensius uit het niets overrompeld door een prachtig loperoffer van Haast: 28....Lxe5! De zwarte aanval was daarna onhoudbaar; misschien had Hortensius met 35. Db3 i.p.v. Kg2 iets meer weerstand kunnen bieden, maar het is psychologisch natuurlijk niet makkelijk na zo'n klap als Lxe5 te herstellen.

**UPDATE** Het blijkt dat er na 28...Lxe5 toch één winnende voortzetting voor wit inzit: 29.dxe5, d4. 30.Lc4!. Haast kwam daar na de partij op de hotelkamer met de computer achter, maar het leek haar naderhand niet veel uit te maken. Het resultaat telt. Op het moment van haar loperoffer zaten ze allebei in tijdnood, dus het was een goede praktische kans. Haast had in de partij geprobeerd om zoveel mogelijk scherpte in de stelling te krijgen en was natuurlijk erg blij dat ze nu weer helemaal terug in de race om de titel is.

Van Weersel is aan een vreemd toernooi bezig. Na een uitschieter naar beneden wist ze in deze vijfde ronde zowaar klassementsleider Haast te verslaan. Van Weersel kreeg snel gelijk spel in de opening. Haasts 19.a3 was aan de tamme kant; Peter Doggers gaf later aan dat in de databases topgrootmeesters hier 19.a4 spelen. Haast heeft haar positie misschien te optimistisch ingeschat en te lang op winst gespeeld. Haar 28.g5 was te snel en ook later 32.g4 was niet goed. Zwart heeft alle kansen met een beweeglijk paard tegen de opgesloten witte loper. 44.Df2? geeft de partij meteen weg, want de mooie wending met 48...g4+ om de zwarte koning aan schaakjes te laten ontsnappen was knap door Van Weersel vooruitgezien.

Anne Haast neemt in de derde ronde overtuigend de leiding bij het vrouwenkampioenschap. Er zat "heel veel voorbereiding" in deze partij, zei Haast. Die ging tot aan een zet of twintig, en draaide vooral om het pionoffer met 16. Pe5. Zwart moest achter het bord uit een licht netelige positie een uitweg zien te vinden en slaagde daar niet in. Haast maakte het eindspel professioneel en zonder veel problemen af.

Paulet kon gelukkig nog vriendelijk lachen na een wel heel zenuwslopende nederlaag in 79 zetten tegen Anne Haast. Maar wat haar overkwam, zou menig volwassen man tot tranen brengen. Paulet wist Haast al in de opening te verrassen, kwam in het middenspel in groot voordeel (het witte paard op d4 tegen de zwarte loper op b7), en ging het eindspel in met maar liefst DRIE pionnen meer. Weliswaar was dat een vreemd eindspel en niet zo heel makkelijk te winnen; zwart kon steeds knap nieuwe defensies inbouwen, en daar gooide Paulet dan weer een pion tegenaan.

Voor je het weet is je hele materiële voordeel verdampt, je koning in gevaar en zou je eigenlijk vol op de rem moeten trappen om voor de remise te gaan. Paulet, die pas na de tijdnoodfase besefte dat ze met 38. bxa5 een opgelegde winst had gemist, bleef het proberen. Te lang: uiteindelijk was het Anne Haast die aan het eind nog wist toe te slaan. Daarmee heeft Haast vandaag natuurlijk weer haar ongelofelijke verdedigingscapaciteiten laten zien.

Bij Padurariu-Haast was dat de correcte uitslag: Padurariu durfde niet in een iets betere stelling en ruilde dames. Haast kon eenvoudigweg geen serieuze winstpoging doen in een vervolgens voor haar iets beter eindspel.

De opening van het Nederlands Kampioenschap Schaken 2016 vond plaats op de nieuwe locatie van het Tropentheater, Amsterdam. Hier zullen van 22 t/m 28 augustus acht heren en acht dames gaan strijden om de nationale titel. In het openingswoord sprak toernooidirecteur Paul Rump zijn hoop uit dat het wederom een spannend kampioenschap wordt, wat gezien het deelnemersveld bij zowel de heren als dames in de verwachting ligt.

Rump organiseert het NK nu voor de derde keer. Na twee edities in het Grand Manor Hotel in Amsterdam Oost is de locatie nu ongeveer 500 meter opgeschoven. Het prachtige Tropenmuseum dat zo direct naast de speelzaal ligt, geeft zo'n nationaal kampioenschap meer allure. Dinsdag 23 augustus belooft een bijzonder mooie dag te worden: dan is er in de marmeren hal van het Koninklijk Instituut van de Tropen een uitgebreid jeugdschaakprogramma en in de middag/avond wordt er met o.a. prof. Erik Scherder aandacht geschonken aan de neurologische voordelen van schaakspelen voor het brein.

Daarna gaf de toernooidirecteur de vloer over aan Tex de Wit, de schaker die van stand-up comedy zijn beroep heeft gemaakt. De Wit was inderdaad humoristisch en rap van tong en presenteerde de loting in soepele stijl. Allereerst introduceerde hij de jonge nieuwe KNSB-voorzitter Marleen van Amerongen. Van Amerongen is de eerste vrouw die deze positie bekleedt en lost Kees Schuyer na negen jaar voorzitterschap af.

Van Amerongen vertelde dat het alweer zo'n twintig jaar geleden is dat ze een serieuze partij heeft gespeeld. Ze memoreerde dat ze van de deelnemers bij de dames alleen tegen Arlette van Weersel ooit achter het bord heeft gezeten. "Waarschijnlijk verloor ik", zei ze bescheiden, hoewel schakers natuurlijk weten dat ze op erg hoog niveau heeft gepresteerd. Ze ziet schaken als een verbindend spel: rekenkracht en concentratie zijn even belangrijk als creativiteit en intuïtie. Het zou goed zijn als alle kinderen op school met schaken in aanraking komen. Hierin ziet ze een mooie ambitie voor de komende jaren.

Van Amerongen is hoopvol gestemd over de toekomst van het schaken in Nederland. Er zijn volop jonge talenten. Het NK is een evenement om het schaken nationaal te presenteren en de spelers op dit NK vervullen een voortrekkersrol. Nu nam de loting een onverwachte wending. Van Amerongen werd achter een bord geplaatst en iedere deelnemer die naar voren werd geroepen om het lotingsnummer te trekken, speelde in een gezamenlijke partij twee zetten tegen de arme KNSB-voorzitster. Haar schaken is wat roestig, ze gaf een stuk weg, maar Loek van Wely was de gentleman die haar met een torenoffer weer terug in de partij liet komen. Het eindigde gelukkig voor alle betrokkenen in een remise.

Omdat toernooidirecteur Rump het schaken graag verbindt met cultuur, was de afsluiting van de opening in grootse stijl: vier leden van het Koninklijk Concertgebouworkest speelden twee stukken kamermuziek. Hoe kwam deze verbintenis tot stand? De vier klassieke musici zijn enorme schaakliefhebbers! Ze volgen het schaken actief en vormen onderling een clubje, dat in de pauzes van concerten altijd met elkaar schaakt.

Het zichzelf 'checkmate kwartet' noemende gezelschap bestaat uit violist Christian van Eggelen, violist Vilém Kijonka, cellist Johan van Iersel en klarinettist Davide Lattuada. Ze brachten de zaal in vervoering met een strijktrio van Schubert en een voor klarinet bewerkte vioolsonate van Mozart. Een mooi sereen begin van wat een spannende week belooft te worden.