De mensen die zondag bij de opening van het NK Schaken aanwezig waren, kwamen er niet zo gemakkelijk af als als vorig jaar. Toen had een kwartet, bestaande uit leden van het Concertgebouworkest hen een relatief gemakkelijk programma van onder anderen Mozart voorgeschoteld. Nu werd er begonnen met het Elegia uit het klarinetkwintet van de Nederlandse componist Tristan Keuris.

En dat stuk kon voor sommigen even wennen zijn. Een duidelijke melodielijn ontbreekt zodat het het dan ook van andere ingredienten moet hebben, zoals de dynamiek dan wel de klankkleur. Fantasiestucke opus 73 van Schumann wat volgde was herkenbaarder voor de meesten.

Een van de belangrijkste redenen dat het NK voor het tweede jaar op rij topmusici kon verwelkomen is het feit dat enkele van hen verwoede schaakliefhebbers zijn. Wellicht moeilijk voor te stellen dat Carlsen-Karjakin gespreksonderwerp is voor en na optredens, of bepaalde openingsvarianten, of dus zelfs het NK maar toch is het zo. Een en ander werd voorafgaand aan het optreden geduid door Genna Sosonko. Hij kent of kende zowel schakers als musici en sommige uitverkorenen die in beide metiers de top bereikten zoals de onlangs overleden Russische grootmeester en concertpianist Mark Taimanov. De conclusie van zijn betoog leek: veel topschakers zouden het liefst topmuzikant zijn en omgekeerd. Voor beide visies valt wat te zeggen.

gehoord zondag 25 juni:

Elegia uit Klarinetkwintet van Tristan Keuris
Fantasiestucke Opus 73 van Robert Schumann,
bewerking door Geert van Keulen
Jae Won Lee vioo
Leonie Bot viool
Michael Gieler altviool
Stephan Heber cello
Davide Lattuada klarinet

De aankondeging van het optreden van 2017 hieronder.

Tijdens de opening van het Deloitte NK Schaken 2017 zal een ensemble van het Koninklijk Concertgebouw Orkest werk van componist én schaakmeester Sergej Prokofiev ten gehore brengen. Grootmeester en klassieke muziekkenner Genna Sosonko zal een inleiding verzorgen aan de hand van een partij tegen een wereldkampioen.

Hieronder volgt een verslag van het optreden in het Tropentheater in 2016.

Als sluitstuk van de opening van het NK Schaken was er een optreden van enkele leden van het Koninklijk Concertgebouworkest. Het waren het violist Christian van Eggelen, violist Vilém Kijonka, cellist Johan van Iersel en klarinettist Davide Lattuada die optraden. Zij vertolkten twee muziekstukken: eerst het strijktrio in bes D 471 van Schubert en daarna het klarinet kwartet 1, op. 79 van Mozart, de laatste een bewerking van vioolsonate.

De speelzaal van het NK leverde volgens de musici niet de ‘makkelijkste’ acoustiek op. Het leek de toeschouwers echter niet te deren. Het enthousiasme over het optreden was groot. Op het terras van het Grand Cafe werd er nog lang over nagepraat.

Van Eggelen legt uit: “Met een moeilijke akoestiek bedoelde ik dat de ruimte ons niet ging helpen. De akoestiek in een ruimte is afhankelijk van hoe trillingen worden geabsorbeerd en de terugkaatsing van het geluid. Dat kan worden beïnvloed door het materiaal van de wanden, de aankleding van de ruimte, en bevoorbeeld de grootte van de ruimte.

Hij vervolgt: “Wij zagen direct al dat er tapijt lag en veel gordijnen hingen. Dat is niet best voor de terugkaatsing van geluid. Dan krijg je vaak een droge, doffe akoestiek. Dat maakt het moeilijk om bijvoorbeeld echt zacht of mooi luid te spelen. Dat verschil hoor je in een droge akoestiek veel minder. Gelukkig bespelen we prachtige instrumenten die ons op zo’n moment het vertrouwen geven dat het mooi klinkt en ondanks de gordijnen mooi projecteren.”

Het optreden van juist deze vier musici was geen toeval. Zij zijn alle vier schaakliefhebbers die net als de mensen in de zaal de belangrijkste toernooien via internet volgen en precies weten wat er leeft in de schaakwereld.

Eind juni was Tom Bottema van de organisatie afgevaardigd naar het huis van één van de muzikanten om met het ensemble kennis te maken en het repertoire door te nemen. Er werden wat vriendelijkheden uitgewisseld, wat noodzakelijke afspraken gemaakt. Ook werden de muzikale ideeën van de toernooidirecteur afgeschoten en alles leek onder het genot van een glas wijn onder controle.
Bijna terloops werd Bottema vervolgens gevraagd of hij mee wilde doen aan een “snelschaaktoernooitje, gewoon voor de gezelligheid.” Wat er vervolgens gebeurde, deed volgens Bottema het meeste denken aan de beroemde reclame-cyclus “Gelukkig heb ik meer verstand van verzekeren” waarin een verzekeringsagent een BN-er de loef afsteekt op diens vakgebied en vervolgens besluit met de tekst. “Dat valt nog niet mee. Gelukkig heb ik meer verstand van verzekeren.” Even na elf uur stelt Bottema dat hij genoeg averij heeft opgelopen achter het schaakbord. “Ga je nu al weg?” De musici blijven oprecht verbaasd achter.